در شماره قبل به مقاومت ۳۴ روزه و آزادسازی خرمشهر پرداختیم. وعده دادیم در این شماره نقش پررنگ و بی‌نظیر نیروی هوایی ارتش ایران در آزادسازی خرمشهر را تقدیم خوانندگان عزیز نماییم.
بر اساس اسناد موجود، نیروی هوایی ارتش ایران از ۱۵ روز قبل از آغاز عملیات تا ۱۰ روز پس از پایان عملیات آزادسازی خرمشهر پروازهای سنگین، پرحجم و بسیار پیچیده و تخصصی را انجام داده که شرح آماری آن عبارت است از :
۹۳۱ پرواز مراقبت مسلحانه با هواپیماهای اف۱۴، اف٤ و اف ٥، تعداد ۱۳۰ بمباران با هواپیماهای اف ۴ و اف ۵ که طی آن ۲۰۰ تن بمب روی مواضع دشمن متجاوز ریختند.
نیروی هوایی با اجرای ٩٠٠ نوبت پرواز پوشش هوایی، ۸۵۰ نوبت پرواز ترابری هوایی به منظور حمل رزمندگان، سوخت‌رسانی و تخلیه و حمل مجروحین، ۳۱۵ نوبت پرواز سوختگیری، ۱۱۰ نوبت پرواز پشتیبانی آتش نزدیک، ۲۲ نوبت پرواز عکسبرداری، عملیات آزادسازی را پشتیبانی و تقویت کرد. این تعداد عملیات بیشترین اقدام نیروی هوایی و پروازی در طول جنگ تحمیلی ۸ ساله بود.
در مجموع ده هزار مجروح از فرودگاه‌های اهواز و امیدیه به سایر شهرهای ایران منتقل شدند. این رشادتها و دلاور مردیهای تیزپروازان آسمان ایران اسلامی همراه با ایثار و جانفشانی بود به طوری که سه خلبان شهید و٣ خلبان به دلیل مورد اصابت قرار گرفتن هواپیماهایشان از جنگنده‌ها بیرون پریدند و اسیر شدند. ۴ فروند جنگنده بمب افکن اف ٤ خودی سرنگون و ٣ فروند هم به شدت آسیب دیدند. از نیروی هوایی عراق هم ۴ خلبان اسیر شدند.(١)
البته باید افزود نیروی هوایی قبلاً هم عملیات بسیار فنی و موفق H٣ را اجرا کرده بود. H٣ نام یک مجموعه سه پایگاهی نیروی هوایی عراق در ۵۰ کیلومتری مرز اردن به نام «الولید» بود که تعداد زیادی هواپیمای جنگی و بالگرد در آن مستقر بود و به علت فاصله زیاد با مرز ایران نقطه امنی برای ارتش عراق محسوب می‌شد.
٦ ماه پس از شروع جنگ، نیروی هوایی ایران در ١٥ فروردین ۱۳۶۰ با به کارگیری هشت فروند هواپیمای فانتوم اف٤ و دو هواپیمای سوخت‌رسان بوئینگ ۷۴۷ از پایگاه هوایی همدان عملیات علیه الولید را آغاز کرد. جنگنده‌های ایرانی در آسمان دریاچه ارومیه سوختگیری کردند و با حدود ۲ ساعت و ۵۰ دقیقه پرواز از حوالی مرزهای شمالی عراق، خود را به H٣ رساندند. مقدار مهمات مصرفی٨٦٤٧٢ پوند بود. گفته می‌شود ۴۸ فروند بالگرد و هواپیمای عراقی آسیب دیده و منهدم شدند. خلبانهای ایرانی که در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند در مسیر برگشت از طریق دو فروند هواپیمای سوخت‌رسان که به عنوان هواپیمای باربری در فرودگاه دمشق نشسته بودند، سوخت‌رسانی کرده و به ایران برگشتند. یک جنگنده بمب افکن اف٤ ایران آسیب دید اما توانست در فرودگاه دمشق فرود بیاید.
عملیات H٣ یکی از فنی‌ترین و موفق‌ترین عملیاتهای نیروی هوایی در دوران دفاع مقدس بود.(٢)
یاد و نام خلبانان شهید و جانباز به ویژه سرلشکر خلبان حسین لشکری که ۱۸ سال در اسارت بود و پس از آزادی به علت فشارهای روانی و جسمی دوران اسارت ده سال بیشتر زنده نماند، جاودان و روانشان شاد باد.
شاد و سالم و موفق باشید
پی نوشت:
١- علایی، حسین( ۱۳۹۱) روند جنگ ایران و عراق،جلداول، تهران: مرز و بوم، صص ۴۷۴ و ۴۷۵
٢- همان، صص ۳۰۶ و ۳۰۷
