/سهم شهرداری‌ها از اعتبارات دولتی صفر است و این نهاد راهی جز کشتن سگهای ولگرد ندارد
/ در مورد اتلاف سگهای ولگرد قانون مشخص و بازدارنده‌ای وجود ندارد
/ سگها باید زنده‌گیری و عقیم شوند و آنها را در فضای بسته نگهداری کنند
/ در برخی شهرها شیوه‌هایی مثل عقیم‌سازی انجام می‌گیرد که بیشتر توسط NGO ها است.
/ هزینه عقیم‌سازی بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان برای هر قلاده سگ است
/ هاری بیماری خطرناکی است که اگر کسی مورد گزش قرار گرفت و سریع درمان نشد، صددرصد منجر به مرگ می‌شود
/ در بودجه سال آینده می‌خواهیم پیش‌بینی کنیم که فضایی فنس‌کشی شده برای نگهداری سگها در سایت زباله ایجاد شود
اتلاف سگهای ولگرد و بدون صاحب، نه تنها در نی‌ریز، بلکه در دیگر شهرها و کلان‌شهرها به چالشی برای شهرداری‌ها و مردم تبدیل شده است.
در این بین بعضی افراد به شدت مخالف سگ‌کشی آن هم با اسلحه هستند و از طرفی برخی می‌گویند به دلیل احتمال سرایت بیماری‌های مشترک میان حیوان و انسان، این کار باید به جدیت دنبال شود.
مطابق اساسنامه‌ای که در سال ۱۳۸۷ تهیه و تنظیم شد، این حیوانات پس از زنده‌گیری بایستی در محل‌هایی به دور از محیط شهری گردآوردی شده و پس از بررسی دامپزشک برای تأیید سلامت حیوان و عقیم‌سازی سگها، درخصوص اهدای حیوان به متقاضیان یا معدوم‌سازی حیوانات بیمار، تصمیم‌گیری صورت گیرد.
اما این روش نیاز به امکانات و بودجه فراوان دارد و به گفته شهردار نی‌ریز، همه شهرداری‌های کشور راهی جز اتلاف سگهای ولگرد ندارند.
به بیان حامد فرغت، سهم شهرداری‌ها از اعتبارات دولتی تقریباً صفر است و امروزه برای ارائه ی اصلی‌ترین خدماتشان به مردم هم با مشکلات بسیار سنگین مالی مواجه هستند.
وی می‌گوید: «شهرداری برابر قانون، نهاد عمومی غیر دولتی محسوب شده و کل درآمدهایش از محل پرداختهای مردمی حاصل می‌شود. اگر مردم خدمات بهتری را مطالبه می‌کنند، طبعاً باید هزینه بیشتری را هم پرداخت کنند.»
اتلاف ماهیانه ٥٠ سگ
یک قاضی دادگستری در این خصوص می‌گوید: «در این زمینه قانون مشخص و بازدارنده‌ای وجود ندارد و دستورالعمل معدوم سازی سگها صرفاً برای سگهای بیمار است که باید با روشی بدون درد انجام گیرد و آنها بایستی زنده‌گیری شوند.»
مسئول خدمات شهری شهرداری نی‌ریز از اتلاف ماهیانه ٥٠ سگ توسط شهرداری خبر می‌دهد و می‌گوید: «این تعداد، جزء قرارداد ما با شرکت پیمانکاریمان است که در زمان اجرای آن، نمایندگان اداراتی مثل محیط زیست، نیروی انتظامی و شبکه بهداشت حضور دارند.»
این در حالی است که رؤسای محیط زیست و شبکه بهداشت می‌گویند ارتباطی با این قضیه ندارند.
مهدی‌پور رئیس محیط‌زیست می‌گوید: «ما دستورالعملی به شهرداری ارسال کرده‌ایم که سگها باید زنده‌گیری و عقیم شوند و آنها را در فضای بسته نگهداری کنند؛ و گرنه ارتباط دیگری در این زمینه نداریم. خودمان هم نه امکاناتش را داریم، نه زمین و نه هزینه و بودجه آن را.»
وی اذعان می‌کند که شهرداری هم هزینه اجرای این دستورالعمل را ندارد و مجبور به اتلاف با اسلحه است.
دکتر آل داود رئیس شبکه بهداشت هم می‌گوید: «ما فقط می‌توانیم به شهرداری اعلام کنیم که این سگها در منطقه هست و نقش دیگری نداریم. »
گزارشهای مردمی هم حاکی از این است که شرکت خدماتی طرف قرارداد با شهرداری خود اقدام به اتلاف می‌کند و مأمور نیروی انتظامی حضور ندارد.
مسئول خدمات شهری شهرداری در این ارتباط می‌گوید: «بعضی وقتها مورد خاصی پیش می‌آید؛ مردم تماس می‌گیرند و می‌گویند یک سگ مریض یا مصدوم در مناطق مسکونی هست؛ در چنین شرایطی چون ممکن است فرار کند، خودمان سریع اقدام می‌کنیم.»
ما هم این روش را دوست نداریم
حاجی‌محمدی این روش اتلاف سگها را زشت و زننده توصیف می‌کند و می‌گوید: «ما هم دوست نداریم اتلاف از این طریق انجام شود؛ اما متأسفانه امکانات ما آن قدر نیست که به روشی دیگر عمل کنیم. نه تنها در اینجا، بقیه شهرستان‌ها هم همین طور است. »
مسئول خدمات شهری شهرداری اضافه می‌کند: «جدیداً در کلان‌شهرها NGOهایی راه افتاده و اعضای آن می‌گویند کشتن سگها با اسلحه حیوان‌آزاری محسوب می‌شود. در تهران و برخی شهرهای دیگر شیوه‌هایی مثل عقیم‌سازی انجام می‌گیرد که بیشتر توسط همان NGOها است. در همان کلان‌شهرها هم اگر با اسلحه اتلاف نکنند، آنقدر سگها زیاد است که این کار جواب نمی‌دهد. عقیم‌سازی سخت است و باید توسط دامپزشک انجام شود که امکانات آن در نی‌ریز وجود ندارد. هزینه سنگینی هم دارد و سلاح مخصوص بیهوشی می‌خواهد و نیاز به استخدام دامپزشک است.»
راهکار شهرداری
حاجی‌محمدی از دغدغه خود برای یافتن راهکاری در این زمینه می‌گوید: «در بودجه سال آینده می‌خواهیم پیش‌بینی کنیم که فضایی فنس‌کشی شده برای نگهداری سگها در سایت زباله ایجاد شود؛ مثل کاری که در شیراز انجام می‌شود. در مرحله اول می‌خواستیم سگها را زنده‌گیری کنیم و به همان سایت زباله شیراز ببریم؛ اما فعلاً موافقت نکرده‌اند. جدیدترین سلاح بیهوشی را هم فراهم کرده‌ایم و نیرویی برای آموزش فرستاده‌ایم تا آموزش ببیند و بتوانیم سگ ها را یا به سایت شیراز منتقل کنیم یا پس از فنس‌کشی، به سایت زباله انتقال دهیم؛ هرچند در قانون نیامده که شهرداری مجبور است هزینه نگهداری این سگها را پرداخت کند.»
مردم کمک دهند
وی برای این کار همکاری عمومی مردم را درخواست می‌کند و می‌گوید: «من هم حس همان شهروندی را دارم که تماس می‌گیرد و ناراحت است؛ اما فقط تماس گرفتن نباید باشد. باید همه برای ایجاد چنین مکانی کمک دهند و آذوقه مورد نیاز سگها تأمین شود. حتی می‌توانیم NGOهایی در این زمینه در نی‌ریز راه‌اندازی کنیم.»
زنده‌گیری، عقیم‌سازی و نگهداری از سگهای ولگرد مسأله‌ای است که در اساسنامه ساماندهی آن آمده است. اما مسئول خدمات شهری شهرداری نی‌ریز معتقد است که اساسنامه قانون محسوب نمی‌شود و در مدت ٢٠ سال خدمت وی در شهرداری، همیشه همین رویه وجود داشته است.
خطرات سگ‌کشی
حاجی‌محمدی در پاسخ به سؤالی مبنی بر امکان بروز خطر تیراندازی در مناطق مسکونی شهری از جمله خطارفتن تیر و کمانه‌کردن آن و همچنین شوک صدای بلند تیراندازی برای افراد آسیب‌پذیر می‌گوید: «در این ۲۰ سال اتفاقی نیفتاده و تیرانداز ما ماهر است. ما حتی‌الامکان این کار را در بخش‌های مسکونی کمتر انجام می‌دهیم؛ مگر مواردی که تیر به سگ می‌خورد، زخمی می‌شود و به مناطق مسکونی فرار می‌کند. برای همین مجبور می‌شویم او را دنبال کنیم و در همان جا سگ را تلف کنیم. ولی معمولاً حاشیه امن سگهای ولگرد حاشیه شهر است و برای همین ما بیشتر به آنجا وارد می‌شویم. سلاحی هم که با آن سگ را می‌کشند، صدای آن چنان بلندی ندارد و بیشتر شکایتها روی نحوه اتلاف است.»
این در حالی است که یکی از کسانی که ٦ سال است در کشتن شبانه سگهای نی‌ریز مشارکت دارد و نخواست خودش را معرفی کند، در گفتگو با ما از اختیار عمل آنها در تمام حوزه شهرستان می‌گوید. او که با اسلحه یک لول ساچمه زنی ته پر کالیبر ۱۲ این کار را انجام می‌دهد، معتقد است چون دستور و هماهنگی دادستانی به عنوان مدعی‌العموم وجود دارد، کسی نمی‌تواند اعتراض و مخالفت کند.
لزوم ساماندهی
ابتدای تابستان سال ١٣٩٦ خبری تلخ در خبرگزاری‌ها منتشر شد. آتنای دو ساله در شهر اسفرورین که به دور از دغدغه‌های موجود، تنها به فکر بازی و تفریح در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهرش بود، خبر از سرنوشت تلخی که انتظارش را می‌کشید نداشت. او بر اثر ترس و جراحت ناشی از حمله چند سگ جانش را از دست داد.
بر خلاف دلسوزی حامیان حیوانات، رئیس شبکه دامپزشکی نی‌ریز معتقد است این کار با توجه به وجود بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان، از جمله بیماری هاری ضرورت دارد.
دکتر حمیدرضا ممتاریان می‌گوید: «اگر بخواهیم اتلاف با اسلحه نباشد، باید زنده‌گیری و عقیم شوند که این کار نیاز به هزینه دارد. چون بخش خصوصی این کار را انجام می‌دهد و نیاز به جراحی و بیهوشی و دستگاه‌های مخصوص دارد. هزینه آن هم بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان برای هر قلاده سگ است.»
وی می‌گوید: «کسانی که اعتراض می‌کنند، آن طرف قضیه را نمی‌بینند که اگر این سگ حامل بیماری هاری باشد، چه خطراتی دارد. اگر یادتان باشد سال گذشته حمله یک سگ به چند شهروند در بولوار مدرس گزارش شد. این سگ چندین نفر را گزیده بود و مردم دائم با شهرداری تماس می‌گرفتند که چرا نمی‌آیید آن را بکُشید؟ هاری بیماری خطرناکی است که اگر خدای ناکرده کسی مورد گزش قرار گرفت و سریع درمان نشد، صددرصد منجر به مرگ می‌شود.»
ممتازیان اضافه می‌کند: «ما برنامه واکسیناسیون را برای همه سگهای گله‌دار و دارای صاحب داریم. هر سگی که واکسن هاری گرفته باشد، امکان ندارد که با گزش حیوانات دیگر دچار هاری شود. تنها ترس ما از سگهای ولگرد و بدون صاحب است.»
در پایان، به نظر می‌رسد در شرایط فعلی که امکان و شرایط زنده‌گیری، عقیم کردن و نگهداری سگها در فضایی بسته وجود ندارد، برای جلوگیری از تبعات تیراندازی در مناطق مسکونی، بهتر است این کار در روز روشن که سگها بیرون از شهر حاشیه امنی برای خود ایجاد کرده‌اند انجام شود.
در ادامه نیز شهرداری نی‌ریز فراخوان ایجاد NGOهایی را در این زمینه بدهد تا خود نخواهد در آینده تمام بار مالی زنده‌گیری و نگهداری سگهای بی‌صاحب را به دوش بکشد.
تا حالا گله ای سگ وحشی به آقایان حمله نکرده و وحشت مرگ و تکه پاره شدن رو تجربه نکرده اند یا نگران خانواده خود نبوده اند که اینطور مثل یک انسان در مورد سگها صحبت می کنند. بنده بارها در هنگام دوچرخه سواری مورد حمله سگهای ولگرد قرار گرفته ام.این سگها عموما گوشهایشان بریده شده و معلوم است مدتی به عنوان سگ نگهبان در کارگاه های ساختمانی در شهرکهای اقماری مورد استفاده و پس از پایان کار ساخت و ساز در خیابان رها شده اند.روز به روز به تعدادشان اضافه می شود.در شهرکهای صنعتی به مانند پرند و یا شهرک مسکونی پرند و پردیس و هشتگرد به تعداد فراوان وجود داشته و آزادانه جفتگیری کرده و تعدادشان زیاد می شود.در مملکت اسلامی ایران واقعا جای تاسف است که این سگهای بدون صاحب عقیم و یا معدوم نمی شوند.نیازی نیست که در سطح خیابان کشته شوند که موجب آزرده خاطر شدن مردم شود.کافی است در جایی دور از شهر جمع آوری و با روش بدون درد کشته شده و بصورت بهداشتی دفن گردند. 
