با شروع فصل سرد سال عفونتهای تنفسی در بین کودکان بسیار شایع میشود. خانوادههای زیادی با شکایت از سرماخوردگی مداوم یا مکرر کودک به من و سایر همکاران پزشک کودکان مراجعه میکنند. در این نوشتار کوتاه می خواهم به چند موضوع مهم بپردازم که در کاهش نگرانی شما موثر خواهند بود:
۱- مهمترین نکته این است که شما علائم ابتدایی سرماخوردگی را بشناسید: تب خفیف، آب ریزش بینی، سرفه، عطسه،... که طی ۱-۳ روز پس از تماس با عامل سرماخوردگی در کودک دیده میشود.
اگر کودک شما سرماخورده است اولین اقدام شما کنترل تب کودک و سپس مراجعه به پزشک است.
۲- علت اصلی بیماری سرماخوردگی ویروسها هستند. بیش از ۲۰۰ گونه ویروسی میتوانند باعث ایجاد علایم سرماخوردگی شوند. بدن انسان توانایی خوبی برای مواجهه و از بین بردن ویروس دارد و طی دوره ۵-۷ روزه میتواند ویروس را با موفقیت از بین ببرد. موارد محدودی از سرماخوردگی به دلیل باکتریها ایجاد میشوند که فقط همین موارد اندک نیاز به مصرف آنتیبیوتیکها دارند.
پس خوب است که بدانیم آنتی بیوتیکها یا در زبان عامه «چرک خشک کنها» که به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز میشوند، برای کنترل عفونتهای باکتریایی باید استفاده شوند و نه در موارد سرماخوردگی ساده! در بدن ما دو دسته عمده باکتری امکان وجود دارند: باکتریهای بیماریزا و باکتریهای مفید، که هر دو نوع به آنتیبیوتیکها حساسند و با مصرف آنتی بیوتیک از بین میروند. وقتی در شرایطی که بدن درگیر مبارزه با عامل ویروسی است آنتی بیوتیک مصرف شود، باکتریهای مفیدی که در بدن ما به ساز و کارهای حیاتی بدن کمک میکنند نیز از بین میروند. این اتفاق میتواند مشکلی به مشکلات بدن اضافه کند و با کاهش توانایی مقاومت بدن، سیر بیماری را طولانیتر کند.
علاوه بر اینکه استفاده بیرویه از انواع و اقسام آنتی بیوتیکها، دورههای ناکامل مصرف آنتی بیوتیک، استفاده از آنتیبیوتیکها با فاصلههای زمانی نامشخص و نامرتب و اقدامات این چنینی باعث ایجاد مقاومت در بدن کودک نسبت به آنتیبیوتیکها و ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن کودک در دراز مدت خواهد شد. پس به یاد داشته باشید که هر تب یا سرماخوردگی ساده دلیلی برای شروع آنتیبیوتیک نیست! و مصرفکردن آنتیبیوتیک به صورت نامنظم و تمام نکردن دوره درمان به کاهش مقاومت بدن منجر خواهد شد.
استفاده از آنتی بیوتیکها فقط در موارد عفونتهای باکتریایی مجاز است.
۳-در طی دوران سرماخوردگی کودک با مصرف فراوان مایعات، تببر، استراحت و غذاهای گرم مثل آش و سوپ و مایعات گرم، به بهبود کودک کمک کنید.
برای پایان دادن به سرماخوردگی عجله نداشته باشید! مصرف آنتی بیوتیک باعث کاهش دوره سرماخوردگی نمیشود! سرماخوردگی خود به خود طی ۳-۷ روز برطرف خواهد شد. پس آرامش خود را حفظ کنید و دستورات مراقبتی پزشک را اجرا کنید تا دوره بیماری سپری شود.
۴-از خرید بدون نسخه آنتی بیوتیک و اصرار به پزشک جهت شروع آنتی بیوتیک خوراکی یا تزریقی جداً خودداری کنید. آسیبی که در دراز مدت از این اقدام اشتباه به کودک شما خواهد رسید را جدی بگیرید.
۵- مصرف کورتونها (بتامتازون، دگزامتازون، پردنیزولون، هیدروکورتیزون و...) در درمان سرماخوردگی هیچ جایگاهی ندارد.
کورتون فقط در شرایط و بیماریهای خاصی و طی بستری توسط پزشک برای کودک شما ممکن است تجویز شود و استفاده بیرویه از آن با کاهش سطح ایمنی بدن، تأثیر در توده استخوانی، تاثیر بر غدد درون ریز بدن و... میتواند مشکلات و عواقب متعددی را در پی داشته باشد.
۶-برای پیشگیری از سرماخوردگی در کودکان با توصیه به شستشوی مناسب و مکرر دستها در طی روز، تغذیه مناسب و سرشار از ویتامین، مراقبت تنفسی و استفاده از ماسک در صورت ابتلای هر فرد به سرماخوردگی میتوان شاهد کاهش دفعات سرماخوردگی در فصل سرد سال بود.
اگرچه کودکان خصوصاً در سنین پیش دبستانی و دبستان ممکن است هرماه علائم سرماخوردگی را تجربه کنند.
با مراجعه به موقع به پزشک و اطمینان از علایم ویروسی بیماری، فقط کافی است که منتظر بهبود خود به خود سرماخوردگی باشید.