ورزش برای همه، از کودکان گرفته تا نوجوانان، جوانان، میانسالان و سالمندان، لازم و ضروری و حیاتی است. اما تمرکز اصلی فعالیتهای ورزشی رسمی و غیر رسمی بیشتر روی نوجوانان و جوانان است و به نظر میرسد در جامعه ما ورزشِ دوران کودکی از یک طرف و میانسالی و سالمندی از طرف دیگر، بشدت مورد غفلت است.
در بیشتر برنامهها و مسابقات ورزشی، از این گروههای سنی خبری نیست. در حالی که این گروهها حتی بیشتر از جوانان به ورزش نیاز دارند.
بار ورزش کودکان و نوجوانان بیشتر روی دوش آموزش و پرورش است که آن هم وضعیت مطلوبی در کل کشور ندارد. در همین زمینه گزارشی توسط نیریزان فارس در حال تهیه است.
روی سخن این نوشتار با ورزش میانسالان و سالمندان است. میانسالان و سالمندان به دلیل تغییرات جسمی و روحی که بتدریج پیدا میکنند، نیاز حیاتی به ورزش دارند. در این دوران اندامهای مختلف بدن رو به تحلیل میرود و عملکرد قلب، ماهیچهها، استخوانها، سیستم عصبی، پوست، و دیگر اعضای بدن دچار ضعف میشود. به دلیل همین شرایط جسمی و همچنین مسائل معیشتی و عاطفی، میانسالان و سالمندان ممکن است به مشکلات روحی و روانی نیز دچار شوند.
دوای همه این دردها بیتردید ورزش و بویژه ورزش گروهی است. ورزش کردن اکسیژن مورد نیاز اندامهای بدن از جمله قلب، ماهیچهها، مغز و سیستم گوارش را تأمین میکند. بنابراین ورزش یا نرمش در دوران سالمندی همچون یک وعده غذایی برای میانسال و سالمند حیاتی است. از طرفی اگر این ورزش گروهی باشد، اثرات جسمی و روانی آن دوچندان میشود.
اما به نظر میرسد برای این گروه سنی برنامه ورزشی مشخصی وجود ندارد. وزارت ورزش و جوانان و فدراسیونهای ورزشی به صورت کمرنگ برنامههایی را اجرا میکنند اما در نیریز از سوی اداره ورزش و جوانان و همچنین هیئتهای زیر مجموعه و بویژه هیئت ورزشهای همگانی فعالیت چشمگیری در این زمینه دیده نمیشود.
جامعه ما رو به سالمندی است و از یک جامعه جوان به یک جامعه سالمند تبدیل میشود.
بر اساس سرشماری سال ١٣٩٥، جمعیت نوجوان و جوان شهرستان نیریز شامل افراد ١٠ تا ٣٩ ساله، ٥٠٩٣٣ نفر است. یعنی ٤٥ درصد جمعیت ما را نوجوانان و جوانان تشکیل میدهند. بیشتر برنامههای ورزشی مختص این افراد است.
در همین سال، جمعیت ٤٠ سال به بالای شهرستان نیریز، ٣٤٤٠٠ نفر است. یعنی ٣٠ درصد جمعیت شهرستان نیریز را زنان و مردان میانسال و سالمند تشکیل میدهند که تقریباً برنامه ورزشی برای این یک سوم جمعیت وجود ندارد.
یعنی ٣٠ درصد جمعیت عملاً از نظر ورزشی و تحرک جسمی برنامه مدونی ندارند. و این یعنی مشکل.
بسیاری از مسئولان ما در این رده سنی هستند. حتی فرماندار محترم به عنوان رئیس شورای ورزش، و رئیس محترم اداره ورزش و جوانان. این شورا که نام اصلیاش «شورای ورزش همگانی» است وظیفه مهمی در توسعه و ترویج ورزش همگانی و بویژه ورزش میانسالان و سالمندان دارد.
سؤال اینجا است که آیا برای کسانی که وارد ٤٠ سالگی میشوند، نباید برنامه ورزشی و بودجه در نظر گرفته شود؟ اگر آنان ورزش نکنند، آیا ما با جمعیت زیادی که با انواع بیماریهای جسمی و روحی درگیر هستند، مواجه نخواهیم بود؟
پیشنهاد حقیر آن است که هرچه زودتر یک کمیته با نام «کمیته ورزش میانسالان و سالمندان» در هیئت ورزشهای همگانی و یا زیرمجموعه اداره ورزش و جوانان تشکیل شود و هدف آن تدوین و اجرای برنامههای ورزشی کارآمد برای تشویق و کشاندن این گروههای سنی به ورزشهای مفرح و جمعی باشد. این کمیته میتواند برنامههایی چون: کوهنوردی، پیادهروی همراه با خانواده، پیادهروی پدربزرگها و مادربزرگها با نوهها، ورزش صبحگاهی، مسابقه دو همگانی، شطرنج، بازیهای بومی و محلی، و بسیاری برنامههای دیگر را برای میانسالان و سالمندان ترتیب دهد و پیشکسوتان ورزشی را دوباره به میادین بکشاند.
همانطور که گفته شد، جامعه ما در حال حرکت به سمت سالمندی است. در نیریز ما در سال ١٤٠٠ یعنی ٤ سال دیگر، تعداد کسانی که بالاتر از ٤٠ ساله خواهند بود، ٤٤٣٨٣ نفر هستند. یعنی ١٠ هزار نفر دیگر وارد دوران میانسالی میشوند. این یک زنگ هشدار است.