چندی پیش به همت جناب استاد غلامرضا آراسته همشهری ساکن تهران و معلم مدرسه تیزهوشان، 4 سند تاریخی مربوط به حدود 70 سال پیش به دستمان رسید که شامل دو طومار و دو نامه اداری است.
طومارها مربوط به سالهای 1328 و 1331 خورشیدی است؛ همزمان با نخستوزیری دکتر محمد مصدق. دو نامه اداری نیز پاسخی است به همین شکوائیهها. در آن سالها تعدادی از اهالی روستای دهبرین (بخش پشتکوه آن زمان و قطرویه کنونی) از نیریز، که از مالیات بر گوسفندداری خود شاکی بودند، دو شکوائیه علیه اداره دارایی وقت نوشته و در سال 1328 خورشیدی برای رئیس مجلس شورای ملی و در سال 1331 خورشیدی برای دکتر محمد مصدق نخستوزیر ارسال میکنند. گرچه ظاهراً شکوائیه آنان به جایی نمیرسد اما این اسناد دارای ارزش تاریخی است که تصویر و متن آن برای اولین بار منتشر میشود.
شکوائیه اول
به تاریخ 25/5/1328
مقام ریاستی معظم مجلس مقدس
شورای ملی کشور ایران
با نهایت عجز محترماً به عرض میرسانیم رنجبران گرگعلی، بهزاد، کهزاد، آزاد، کمرخان، سلیم نامان قرهچاهی رعایای دهبرین بشنه نیریز فارس مایحتاج زندگانی و راه معیشت فدویان هرکدام با یکعده عائله زیادی منحصر به چهل یا پنجاه یا شصت الی هفتاد رأس گوسفند است و رعیتی مزرعه متعلق به دو نفر دوری و انغوزهچینی و فعلهگی و بدبختیهای دیگر را هم عهده داریم باز هم در آخر هر سال مبلغ هنگفتی به اشخاص مقروض هستیم یا اینکه تمام خوراک ما بیچارگان نان جو یا ذرت یا ارزن میباشد که هر کس زندگانی و زحمات ما بیچارگان را مشاهده کند که در آفتاب گرم تابستان و آب تلخ و شور در مار و عقرب تحصیل معاش برای خود و عائله خود با خوردن نان جو و ندیدن رنگ روغن یا قند و چایی را خدا میداند به حال ما رقت میآورد با این وصف اداره دارایی نیریز از ما رابعه مالیات گوسفنداری میکند آنچه را شفاهاً و کتباً استدعا میکنیم حاضریم التزام چشممان را بدهیم اگر بیش از تعداد فوق گوسفندی داشتیم عین آن گوسفند تسلیم دولت و خود ما را هم اعدام کنند و یا مأمور بیاید گوسفند را به ما تحویل بدهد تا مالیات مقرری را دو برابر بدهیم به هیچ وجه ترتیب اثر به عرایض ما بدبختان داده نمیشود یکسال است ما بدبختان را از 14 الی 20 فرسخ بُعد مسافت تا نیریز که هرکدام در گوشه بیابانی مشغول بدبختی هستیم به نیریز احضار و از کار و بدبختی باز میکنند. نیریز که میآییم بیست روز الی یک ماه نه [خوانده نشد] ما را دور سر میگردانند به محض اینکه رفتیم عقب بدبختی خود دو مرتبه ما را احضار میکنند. [خوانده نشد]یا مأمور مخصوص به محل بیاید هر ماه تعداد گوسفند ما مشمول مالیات شد حاضریم دو برابر مالیات مقرری را بپردازیم و اعدام هم بشویم. هرگاه عرایض ما بیچارگان مقرون به حقیقت باشد شر این ظالمان را از سرما بیچارگان بنمایید.
نیریز فارس آدرس کوی شادخانه منزل حاجی حسین کوچکی
گرگعلی قرهچاهی - آزاد قرهچاهی- بهزاد قرهچاهی -کهزاد قرهچاهی- سلیم قرهچاهی - کمر خان قرهچاهی
شکوائیه دوم
به تاریخ 10/11/1331
پیشگاه معظم نخستوزیر
جناب آقای دکتر محمد مصدق
رونوشت مجلس شورای ملی
محترماً بعرض می رساند قریب دو سال است که جنابعالی کرسی نخستوزیری را عهدهدار شدید. در تمام این مدت، اوقات و فکر خود را صرف کارهای مملکتی و آسایش ملت رنج دیده ایران نمودهاید و دست عمال خارجی و کارکنان استعمارگر را از سر ملت بیچاره کوتاه نمودهاید که حق ما ملت ستمدیده پایمال اجنبی نشود و در حال رفاه و آسایش زندگی بسر میبریم. ما ملت هم از خدای خود خواهانیم که سایه همچون پیشوائی از سر ما کوتاه نکند و بر لایحه قانونگذاری که از طرف آنجناب به تصویب میرسد ما ملت از جان و دل میپذیریم چرا که برای پیشرفت و ترقی و تعالی کشور میباشد. من جمله لایحه سهم ازدیاد کشاورزان و توزیع قند و شکر در هر بخش [خوانده نشد] ماها از سهمیه قند و شکر خود از اداره دارائی نیریز محرومیم و لایحه تصویب مالیات که تمام به نفع کشور و ملت است در صورتیکه اولیای امور به این گونه اوامر رسیدگی و حق را از باطل تمیز دهند از روی حقانیت هر کسی که مشمول مالیاتی میشود البته باید بپردازد نه آنکه از روی اغراض شخصی و منافع خصوصی چند خانوار بیچاره را منغیرالحق مشمول مالیات سازند بطوریکه سوابق امر حاکی است هنگامیکه اخطارهای بدون سابقه اداره دارائی نیریز در خصوص مالیات گوسفندداری که در تاریخ یک برج برای سهسال به اینجانبان ابلاغ گردید در عوض رسیدگی به دادخواست ما و اعتراضات مربوطه اینک با کمال تأسف مشاهده میشود به جای رسیدگی و اعتراضات ملت حقانیت را پایمال و فقط از روی نشانیهای مغرضانه متصدی مالیات بردرآمد نیریز کمیسیون محترم حل اختلاف فسا رأی قطعی متضمن قید قیوداتی صادر در صورتی که ما ملت بیچاره و دور افتاده عرضحال بدبختی خود را پس از صدور اخطار به اولیای امور عرض نمودیم که به حال ما رسیدگی شود و جوابی که از طرف نمایندگان محترم مجلس شوری در پاسخ تظلمات به دادخواستها ابلاغ فرمودند انتظار رسیدگی کامل را داشتیم زیرا اگر حقاً دولت به درآمد مالیات اخذ مینماید فدویان دارای گوسفندی نیستیم که مشمول مقررات مالیات بردرآمد شویم. اینک مستدعی است مقرر فرمایند که به ندای ملت فقیر جواب مثبت صادر فرموده ضمناً حاضریم که یک نفر مأمور صالح خداشناس برای رسیدگی به تظلمات سرشماری گوسفند مورد دعوی اداره دارائی نیریز اعزام تا رسیدگی نماید. در صورتی که ماها مشمول این مالیات شویم با کمال افتخار و مباهات حاضریم نظر به اینکه اولیای امور از غرض متصدی مالیات بردرآمد نیریز نسبت به ما بیچارگان مستحضر شوند دلائل ذیل به عرض میرسد که این پروندههایی که برای ما بیچارگان تنظیم نموده روی غرض و نظر شخصی است. آیا این مالیات عمومیست یا منحصر به عده معدودی است؟ اطلاع از سایر بخشها نداریم ولی از بخش نیریز که همجوار و هممحل هستیم اطلاع کامل داریم و در زمان حضور بازرس به عرض خواهیم رسانید اگر برای بخش نیریز عمومیست چگونه میشود بعضی از این محلها از قلم افتاده و برای چند نفر از قبیل ما بیچارگان اخطار صادر و به کمیسیون شهرستان فسا فرستادند. کمیسیون مزبور هم دعوتنامهای برای اطلاع ماها فرستادهاند اولاً ماها از قانون بیاطلاع و ضمناً به واسطه بعد مسافت و موقع زراعتکاری تقاضای مهلت چند روزه و تجدید وقت نبوده متأسفانه آن اداره محترم از عدم بضاعت ما بیچارگان و بیاطلاعی، به جای رسیدگی و تجدید وقت از روی پروندههای مغرضانه متصدی بردرآمد نیریز سیدجعفر جلالی رأی قطعی صادر و به وسیله اداره دارائی نیریز برای وصول ارسال آیا در سه سال دارائی نیریز متصدی نداشته و یا ما ساکن این حدود نبودیم ولی بدبختی اینجا است اگر داد بدبختی خود را به اولیای امور عرض کنیم مأموری که دولت از مرکز برای رسیدگی و شکایت ما بیچارگان میفرستد اولاً ذیل عرض حال نام ده یا دهستان که ساکن هستیم اسم برده و میبریم در موقعی که بازرسی بیاید البته در محل آمده و ماها اطلاع پیدا نموده عرضحال بدبختی خود را به عرض میرسانیم. آیا مأمورین دولت از کدام یک ماها تحقیقات کتبی یا شفاهی نموده؟ اگر به اداره دارائی نیریز بیاید پس از مدت مدیدی اطلاع پیدا نمیکنیم و دارائی نیریز همان دارائی است که متصدی مالیات بردرآمدش این اخطارهای منغیرالحق را برای ما بیچارگان صادر کرده البته در نبودن ماها تکلیف بازرس و جواب متصدی معلوم است ولی امیدواریم که ندای ما عده رنج دیده به هدف اجابت رسیده و دولت محبوب ملی از ظلم و تعدیات این قبیل کارمندان جلوگیری نموده تا بتوانیم به زراعت و جوکاری خود ادامه داده چون آقای سید جعفر جلالی متصدی مالیات بردرآمد و بستگانش محلی است و نسبت به ما با سابقه مغرضانه دارند تا زمانیکه در اداره دارائی نیریز باشند تاب مقاومت و زیست در این محل را نداریم ناچاراً دست عیال خود را گرفته به ولایت غربت آواره شویم.
مختار زارعی - جعفر قرهچاهی - مراد قرهچاهی - اثر انگشت بهزاد قرهچاهی - اثر انگشت کمر قرهچاهی - اثر انگشت گرگعلی جعفر قرهچاهی - مراد قرهچاهی - تیمور قرهچاهی - اثر انگشت محمد قرهچاهی - اثر انگشت احمد بغری - اثر انگشت قربان بغری- اثر انگشت علیقلی قرهچاهی
(تعدادی از اسامی خوانده نشد)
پاسخ اول به شکوائیه دوم ثبت شده به تاریخ 30/2/1332
وزارت دارائی
به وسیله اداره دارائی فسا _ آقای ممتاز زارعی و سایر رعایای بهویه و دهبرین پشتکوه
در پاسخ نامه شکوائیه مورخه 23/11/31 شما به عنوان ریاست محترم مجلس شورای ملی اشعار میدارد موضوع فوق در دست رسیدگی و اقدام قرار گرفته و نتیجه بعداً اطلاع داده خواهد شد.
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
رونوشت به انضمام عین رونوشت شکوائیه رعایای پشتکوه جهت اطلاع اداره دارایی شهرستان فسا ارسال میشود تا موضوع را مورد رسیدگی دقیق قرار داده و نتیجه را ضمن اعاده شکوائیه به اظهارنظر صریح اطلاع دهید.
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
رونوشت عطف به مرقومه شماره 13131- 21/12/31 جهت اطلاع اداره دبیرخانه مجلس شورای ملی ارسال میشود.
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
پاسخ دوم به شکوائیه دوم ثبت شده به تاریخ 17/6/1332
وزارت دارائی
به وسیله اداره دارائی فسا
آقایان بهزاد قرهچاهی و مختار زارعی و جهانگیر زارع و گرگعلی قرهچاهی و سایر حشمداران نیریز
پیرونامههای شماره 31300 -26/11/31 و 2027- 26/1/32 اشعار میدارد بطوریکه دارائی محل اطلاع میدهد مالیات مورد مطالبه از شما طبق رأی صادره کمیسیون حل اختلاف با توجه به اوضاع و احوال صادر گردیده و قطعی است و چون طبق لایحه تسویه مالیاتهای معوقه آراء صادره از کمیسیون حل اختلاف غیرقابل واخواهی و تجدید نظر میباشد لذا شکایت شما وارد نبوده و باید هر چه زودتر در پرداخت مالیات متعلقه اقدام نمائید.
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
رونوشت ضمن اعاده عین ارجاعیه پیرو نامه شماره 31849-12/12/31 جهت اطلاع اداره کل بازرسی نخستوزیری ارسال میشود-
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
رونوشت پیرو نامه شماره 2027-26/1/32 جهت اطلاع اداره دبیرخانه مجلس شورای ملی ارسال می شود.
از طرف رئیس اداره تشخیص درآمد - سمندریان
نظر شما